متاسفانه ، جاهلان
وقلدران و مزوران- هنربند و ماعر و نبی سنده – ای بوده اند و هنوز هم هستند که بعد از انقلاب بر امواج نا آگاهی و بی
تجربگی مديران انقلابی در حوزه های
هنر ی و بخصوص -
تاتر - سوار
شدند و در راستای منافع شخصی، حزبی و گروهی
شان، با
دادن اطلاعات غلط راجع به ديگر
هنرمندان - بخصوص اگر به دليلی از ايران مهاجرت کرده بودند- ذهن آن مديران
را مغشوش و آلوده به پيشداوری هائی
کردند که بعدها نتيجه اش برای هنر مملکت و
بخصوص هنر تاتر، بسيار بسيار گران تما م شد!
..................................................
نوعی هنر. نوعی هنرمند. نوعی کابوس
..............................................
تابلوی اول:
پرده به آرامی بازمی شود و نوعی هنرمند را می بينيم که با عينکی بر چشم و احتمالا، کراواتی يا پاپيونی بر گردن و سيگاری يا پيپی بر لب، وسط صحنه، روی صندلی نشسته است و رو به ما " تماشاگران" می گويد:
(آن روزها که در کافه فيروز جمع می شديم، نسل پيش از ما، صندلی های خود را داشتند و ما نوجوان ها، حلقه ی خويش را. دوشنبه ها، جلال آل احمد، دو حلقه را به هم وصل می کرد و....)
نور موضعی نوعی هنرمند، خاموش می شود.
نور موضعی نوعی هنرمند، روشن می شود.
نوعی هنرمند ، غايب شده است و به جای او، نوع ديگری هنرمند ظاهر می شود؛ به جلوی صحنه می آيد و رو به تماشاگران می گويد:
( تماشاگران عزيز، سلام عرض می کنم. من، کارگردان اين نمايشنامه هستم. نمايشنامه ای که امشب به تماشای آن نشسته ايد، نمايشنامه ی " در انتظار گودو " است که نويسنده ی آن، ساموئل بکت است و ......)
ناگهان، نوع ديگر تری از هنرمند، در ميان تماشاگران از جايش بر می خيزد و رو به کارگردان فرياد می زند : ( آقای کارگردان! توی اين وانفسای اجتماعی، وقت تئاتر پوچی، در ايران نيست! ).
سکوتی سهمگين بر سالن حکمفرما می شود که به روايتی، چند لحظه ی تاريخی و به روايتی، چند سال شمسی قمری طول می کشد و در آن چند لحظه و يا چند سال، شرق و غرب و يا به روايتی، دموکراسی غربی و ديکتاتوری پرولتاريا، با شمشيرهای يخی، ساخته ی قطب شمال و جنوب، به جان هم می افتند و در چکاچک همان شمشيرها است که از جائی بسيار بسيار دور، زمزمه ی اذان به گوش ها می رسد و کم کم بالا میگيرد و بالاتر و بعد هم:
همهمه و فرياد،
زنده باد،
مرده باد،
صدای شليک گلوله ها،
ايران ايران ايران، رگبار مسلسل ها،
شاه رفت،
بهاران خجسته باد.
به ناگهان، نوعی هنرمند انقلابی تفنگ به دست، از پشت صحنه به درون صحنه می پرد!
با ورود هنرمند انقلابی تفنگ به دست به صحنه، کارگردان نمايشنامه ی " در انتظارگودو" با يک جهش بلند ، خودش را به ميان تماشاگران می رساند و روی صندلی ای می نشيند که با فاصله ی چند صندلی آن طرفترش، نوع ديگرتر هنرمند هم نشسته است.
در همان لحظه، نوعی هنرمند انقلابی تفنگ به دست که حالا به جلوی صحنه رسيده است، تفنگش را رو به تماشاگران می گيرد و فرياد می زند : ( ديگر آن زمان گذشت که شما ها – منظورش به هنرمندان قبل از انقلاب است- حرف آخر را می زديد! انقلاب شده است و حالا ديگر نوبت ما است که حرف آخر را بزنيم. نگذاريد، با همين تفنگ طرف هستيد! ).
تماشاگران هورا می کشند و دست می زنند و پرده بسته می شود.
تابلوی دوم:
با سرود بهاران خجسته باد، پرده ی بسته شده، باز می شود.
صحنه، با ديوارهای " البته نامرئی "، به سه قسمت نامساوی تقسيم شده است:
در قسمت وسط که بيشترين فضا را به خودش اختصاص داده است، چند نوع هنرمند پس از انقلاب با علم و کتل، در حال تمرين تعزيه ی "مختار ثقفی" هستند که دارد آماده می شود تا انتقام خون امام حسين"ع" را از قاتلانش بگيرد.
در قسمت چپ صحنه، نوع ديگرتر هنرمند قبل از انقلاب در حال تمرين نوعی نمايشنامه است.
در قسمت راست صحنه که کمترين فضا به آن اختصاص داده شده است، کارگردان نمايشنامه ی " در انتظار گودوی" پيش از انقلاب، حالا ، درحال تمرين نمايشنامه ای است به نام " گودو آمد " که.....ناگهان، يکی از هنرپيشه هايش – نوعی هنرپيشه ی پس از انقلاب- دست از بازی می کشد و رو به نوعی کارگردان پيش از انقلاب می کند و فرياد می زند: ( چرا هی پوزخند می زنی؟! چرا مسخره ام می کنی؟! اصلا می دانی چيه؟! من دلم نمی خواهد آنطور که تو می خواهی بازی کنم! اصلا، کارگردان يعنی چه؟! تازه، کاردان هستی، برای خودت هستی! آن دوره ها گذشت جانم! حالا، انقلاب شده و ديگه، شما جنرال ها، کلاهتان پشمی نداره؛ فهميدی؟!).
نوعی کارگردان پيش از انقلاب پوزخندی می زند و می گويد: ( ما اگر از اسب افتاديم، از اصل نيفتاده ايم جانم! برو! برو ! از قرار معلوم، تو هم از جنس همين صفر کيلومترهای بعد از اتقلاب هستی که هنوز غوره نشده، مي خواهی مويز بشوی. نه جانم! حالا برو و وقتی خوب آب بندی شدی، بيا تا با هم حرف بزنيم. برو!).
نوعی هنرپيشه ی پس از انقلاب با خشم می غرد و می گويد: ( حالا نشونت می دم که با کی طرفی!) .
بعد هم ، به طرف قسمت وسط صحنه می رود و رو می کند به نوعی کارگردان پس ازانقلاب که در حال کارگردانی" تعزيه ی مختار ثقفی" است و می گويد: ( حاجی آقا! اين طاغوتيه، روشو خيلی زياد کرده! هی داره دستور ميده و دری و وری به من ميگه!به قول برادر ...).
نوعی کارگردان پس از انقلاب، انگشت سبابه ی دست راستش را می گذارد روی نوک بينی اش و می گويد" هيس! هيس!"و در همان حال، قدمی به سوی نوعی هنرپيشه ی پس از انقلاب و نوعی کارگردان پيش از انقلاب بر می دارد و با صدای آهسته ای می گويد: ( خواهش می کنم برادارا! خواهش می کنم کمی يواشتر حرف بزنيد، چون هنرپيشه های من، در حال ريلکس کردن کونسن تريشن هستند!).
نوعی کارگردان پيش از انقلاب ، ازاينکه حاجی آقا، کلمات "ريلکس و کانسن تريشن" انگليسی را با لهجه ی غليظ عربی تلفظ می کند، خنده اش می گيرد. نوعی هنرپيشه ی پس از انقلاب ، موقعيت را غنيمت می شمرد و فورا، خودش را به حاجی آقا نزديک می کند و در گوش او – البته، به طوری که نوعی کارگردان پيش از انقلاب نشنود- می گويد: ( می بينيد حاجی آقا؟! يارو داره به ما می خنده! داره مسخره مون می کنه! اصلا می دانيد قضيه ی اين نمايشنامه ای که اين يارو داره کار می کنه، چيه؟! قضيه اش اينه که اين يارو داره کلک می زنه حاج آقا! داره امامو مسخره می کنه! انقلابو مسخره می کنه! داره اسلامو مسخره می کنه! گودو اومد، يعنی چی؟! يعنی خدا اومده، حاج آقا! داره کفر ميگه . به خدا کافره حاجی آقا!).
نوع ديگرتر هنرمند قبل ازانقلاب که در گوشه ی ديگر، نزديک به حاجی آقا ايستاده است و گوش هايش را برای شنيدن حرف های نوعی هنرپيشه ی پس از انقلاب تيز کرده است، خودش را به سوی آنها می کشاند و با نيشخندی بر لب، نوعی هنرپيشه ی پس از انقلاب را مخاطب قرار می دهد و می گويد: ( اصلا، مگر خدائی هست که بيايد و يا نيايد؟!).
به ناگهان:
پرده به آرامی بازمی شود و نوعی هنرمند را می بينيم که با عينکی بر چشم و احتمالا، کراواتی يا پاپيونی بر گردن و سيگاری يا پيپی بر لب، وسط صحنه، روی صندلی نشسته است و رو به ما " تماشاگران" می گويد:
(آن روزها که در کافه فيروز جمع می شديم، نسل پيش از ما، صندلی های خود را داشتند و ما نوجوان ها، حلقه ی خويش را. دوشنبه ها، جلال آل احمد، دو حلقه را به هم وصل می کرد و....)
نور موضعی نوعی هنرمند، خاموش می شود.
نور موضعی نوعی هنرمند، روشن می شود.
نوعی هنرمند ، غايب شده است و به جای او، نوع ديگری هنرمند ظاهر می شود؛ به جلوی صحنه می آيد و رو به تماشاگران می گويد:
( تماشاگران عزيز، سلام عرض می کنم. من، کارگردان اين نمايشنامه هستم. نمايشنامه ای که امشب به تماشای آن نشسته ايد، نمايشنامه ی " در انتظار گودو " است که نويسنده ی آن، ساموئل بکت است و ......)
ناگهان، نوع ديگر تری از هنرمند، در ميان تماشاگران از جايش بر می خيزد و رو به کارگردان فرياد می زند : ( آقای کارگردان! توی اين وانفسای اجتماعی، وقت تئاتر پوچی، در ايران نيست! ).
سکوتی سهمگين بر سالن حکمفرما می شود که به روايتی، چند لحظه ی تاريخی و به روايتی، چند سال شمسی قمری طول می کشد و در آن چند لحظه و يا چند سال، شرق و غرب و يا به روايتی، دموکراسی غربی و ديکتاتوری پرولتاريا، با شمشيرهای يخی، ساخته ی قطب شمال و جنوب، به جان هم می افتند و در چکاچک همان شمشيرها است که از جائی بسيار بسيار دور، زمزمه ی اذان به گوش ها می رسد و کم کم بالا میگيرد و بالاتر و بعد هم:
همهمه و فرياد،
زنده باد،
مرده باد،
صدای شليک گلوله ها،
ايران ايران ايران، رگبار مسلسل ها،
شاه رفت،
بهاران خجسته باد.
به ناگهان، نوعی هنرمند انقلابی تفنگ به دست، از پشت صحنه به درون صحنه می پرد!
با ورود هنرمند انقلابی تفنگ به دست به صحنه، کارگردان نمايشنامه ی " در انتظارگودو" با يک جهش بلند ، خودش را به ميان تماشاگران می رساند و روی صندلی ای می نشيند که با فاصله ی چند صندلی آن طرفترش، نوع ديگرتر هنرمند هم نشسته است.
در همان لحظه، نوعی هنرمند انقلابی تفنگ به دست که حالا به جلوی صحنه رسيده است، تفنگش را رو به تماشاگران می گيرد و فرياد می زند : ( ديگر آن زمان گذشت که شما ها – منظورش به هنرمندان قبل از انقلاب است- حرف آخر را می زديد! انقلاب شده است و حالا ديگر نوبت ما است که حرف آخر را بزنيم. نگذاريد، با همين تفنگ طرف هستيد! ).
تماشاگران هورا می کشند و دست می زنند و پرده بسته می شود.
تابلوی دوم:
با سرود بهاران خجسته باد، پرده ی بسته شده، باز می شود.
صحنه، با ديوارهای " البته نامرئی "، به سه قسمت نامساوی تقسيم شده است:
در قسمت وسط که بيشترين فضا را به خودش اختصاص داده است، چند نوع هنرمند پس از انقلاب با علم و کتل، در حال تمرين تعزيه ی "مختار ثقفی" هستند که دارد آماده می شود تا انتقام خون امام حسين"ع" را از قاتلانش بگيرد.
در قسمت چپ صحنه، نوع ديگرتر هنرمند قبل از انقلاب در حال تمرين نوعی نمايشنامه است.
در قسمت راست صحنه که کمترين فضا به آن اختصاص داده شده است، کارگردان نمايشنامه ی " در انتظار گودوی" پيش از انقلاب، حالا ، درحال تمرين نمايشنامه ای است به نام " گودو آمد " که.....ناگهان، يکی از هنرپيشه هايش – نوعی هنرپيشه ی پس از انقلاب- دست از بازی می کشد و رو به نوعی کارگردان پيش از انقلاب می کند و فرياد می زند: ( چرا هی پوزخند می زنی؟! چرا مسخره ام می کنی؟! اصلا می دانی چيه؟! من دلم نمی خواهد آنطور که تو می خواهی بازی کنم! اصلا، کارگردان يعنی چه؟! تازه، کاردان هستی، برای خودت هستی! آن دوره ها گذشت جانم! حالا، انقلاب شده و ديگه، شما جنرال ها، کلاهتان پشمی نداره؛ فهميدی؟!).
نوعی کارگردان پيش از انقلاب پوزخندی می زند و می گويد: ( ما اگر از اسب افتاديم، از اصل نيفتاده ايم جانم! برو! برو ! از قرار معلوم، تو هم از جنس همين صفر کيلومترهای بعد از اتقلاب هستی که هنوز غوره نشده، مي خواهی مويز بشوی. نه جانم! حالا برو و وقتی خوب آب بندی شدی، بيا تا با هم حرف بزنيم. برو!).
نوعی هنرپيشه ی پس از انقلاب با خشم می غرد و می گويد: ( حالا نشونت می دم که با کی طرفی!) .
بعد هم ، به طرف قسمت وسط صحنه می رود و رو می کند به نوعی کارگردان پس ازانقلاب که در حال کارگردانی" تعزيه ی مختار ثقفی" است و می گويد: ( حاجی آقا! اين طاغوتيه، روشو خيلی زياد کرده! هی داره دستور ميده و دری و وری به من ميگه!به قول برادر ...).
نوعی کارگردان پس از انقلاب، انگشت سبابه ی دست راستش را می گذارد روی نوک بينی اش و می گويد" هيس! هيس!"و در همان حال، قدمی به سوی نوعی هنرپيشه ی پس از انقلاب و نوعی کارگردان پيش از انقلاب بر می دارد و با صدای آهسته ای می گويد: ( خواهش می کنم برادارا! خواهش می کنم کمی يواشتر حرف بزنيد، چون هنرپيشه های من، در حال ريلکس کردن کونسن تريشن هستند!).
نوعی کارگردان پيش از انقلاب ، ازاينکه حاجی آقا، کلمات "ريلکس و کانسن تريشن" انگليسی را با لهجه ی غليظ عربی تلفظ می کند، خنده اش می گيرد. نوعی هنرپيشه ی پس از انقلاب ، موقعيت را غنيمت می شمرد و فورا، خودش را به حاجی آقا نزديک می کند و در گوش او – البته، به طوری که نوعی کارگردان پيش از انقلاب نشنود- می گويد: ( می بينيد حاجی آقا؟! يارو داره به ما می خنده! داره مسخره مون می کنه! اصلا می دانيد قضيه ی اين نمايشنامه ای که اين يارو داره کار می کنه، چيه؟! قضيه اش اينه که اين يارو داره کلک می زنه حاج آقا! داره امامو مسخره می کنه! انقلابو مسخره می کنه! داره اسلامو مسخره می کنه! گودو اومد، يعنی چی؟! يعنی خدا اومده، حاج آقا! داره کفر ميگه . به خدا کافره حاجی آقا!).
نوع ديگرتر هنرمند قبل ازانقلاب که در گوشه ی ديگر، نزديک به حاجی آقا ايستاده است و گوش هايش را برای شنيدن حرف های نوعی هنرپيشه ی پس از انقلاب تيز کرده است، خودش را به سوی آنها می کشاند و با نيشخندی بر لب، نوعی هنرپيشه ی پس از انقلاب را مخاطب قرار می دهد و می گويد: ( اصلا، مگر خدائی هست که بيايد و يا نيايد؟!).
به ناگهان:
طوفان می شود؛
برق می درخشد؛
رعد می غرد؛
برق می درخشد؛
رعد می غرد؛
خسوف؛
کسوف؛.
کسوف؛.
گرد و غبار؛
تاريکی؛
صدای رگبار مسلسل؛
سکوتی سنگين؛
صحنه، آرام آرام روشن می شود.
نوعی هنرمند ديگر تر قبل از انقلاب، آغشته به خون، به تيرکی با طناب بسته شده است. نور از صحنه می رود.
پرده بسته می شود.
تابلوی سوم:
پرده باز می شود.
صحنه، شمع آجين شده است و من در همان حال که در ميان تماشاگران نشسته ام، خودم را در صحنه هم می بينم : در واحد نمايش، در تئاتر شهر، در صدا و سيما، در مسجد سپهسالار، در حوزه ی هنر و انديشه ی اسلامی،. در حسينيه ی ارشاد و ... در هرکجا که مستضعف و پا برهنه ای باشد و علاقه ای به آموختن داشته باشد. مرحوم حسين پناهی، داوود ميرباقری ، مجيد مجيدی ، محمد رضا درويش، محسن مخملباف ها هم، بايد در جائی ميان همان مستضعفان وپا برهنه گان باشند. يکی از همان مستضعفان پا برهنه، از من می پرسد که: (به عقيده شما، تئاتر از کجا آمده است؟).
پاسخ می دهم که: (در اين باره، عقايد و نظريات مختلفی است که...).
نمی گذارد سخنم به پايان برسد. مشکوک به من خيره می شود و می گويد: ( من می خواهم نظر شخصی شما را بدانم!).
می گويم: ( نظر شخصی من، اين است که تئاترهم مثل همه ی چيزهای ديگر، از سوی طبيعت ، از سوی خدا، از سوی ..).
و بعد،پچپچه هائی و جاری شدن انرژی منفی و مثبتی که نامرئی است،اما احساس می شود، فضا را پر می کند؛ مثل همان انرژی ای که در زمان اجرای نمايشنامه،از سوی سالن به سوی صحنه،
و از سوی صحنه به سوی سالن،جريان می يابد.
درتقاطع همان انرژی های مثبت و منفی هستم که نمايشنامه ی براند ، اثرهنريک ايبسن را با آفيشی که روی آن نوشته شده است:" تا به پايان ثابت قدم باش. سازشکاری ، طريق شيطان است!" به کمک جمعی از هنرمندان قبل و بعد از انقلاب در تاتر شهر به روی صحنه می برم و وقتی براند فرياد می زند :" خدا محبت است!" به ناگهان، کوران می شود و شمع ها را خاموش می کند و در تاريکی، صدای افکار بعضی از آنها را می شنوم که دارند از خودشان می پرسند که اين کيست!:
مسلمان است؟!
کمونيست است؟!
شاهی است؟!
توده ای است؟!
مجاهد است؟!
چريک فدائی است؟!
ويا...؟!
تابلوی چهارم:
درون اتاقی در محل کارم، خيابان جام جم، ساختمان سيمای جمهوری اسلامی هستم. رئيس قسمت که از نيروهای انقلابی و مسلمان است، وارد اتاق می شود. به احترامش از جايم بر می خيزم و سلام و عليک می کنيم و دست که می دهد، بغض کرده می گويد: ( خبر را شنيديد؟!).
می گويم: ( کدام خبر؟).
می گويد: ( خبر اعدام!).
می گويم: ( اعدام چه کسی؟).
می گويد: ( اعدام رفيقت، اعدام ....).
قبلا، خبر را شنيده ام. ساکت نگاهش می کنم. روی از من می گرداند و می رود به طرف پنجره و به بيرون نگاه می کند. از تکان خوردن شانه هايش، می فهمم که دارد گريه می کند. برمی گردد به سوی من و می گويد: ( آخه چرا شماها متوجه شرايط نيستيد؟! قبل از انقلاب، با کشته شدن خودتون می خواستيد سکوت و بن بست سياسی رو بشکنيد و پيغام خودتونوبه گوش مردم برسونيد و بگوئيد که هستيد! آخه الان ديگه برای چی؟! الان که ديگه، هم مردم شما را می شناسند و هم بهتون احترام ميگذارند. مگه نمی خواستين که مردم بيدار بشوند و انقلاب کنند؟! خوب بيدار شدند. خوب انقلاب کردند. خوب انقلاب همينه ديگه! مردم بلند ميشن و دست به دست هم ميدن و يک ساختمونی رو که کج رفته بالا، خرابش می کنند. بعدش دست به دست هم ميدن و ميسازنش. مگه با کمک همين مردم ساختمون شاه رو خراب نکردين؟! چرا وقتی همين مردم الله اکبر می گفتند و خودشونو مينداختند جلوی مسلسل و تانگ، جلويشان را نگرفتيد و نگفتيد که خدائی وجود نداره؟! چرا وقتی که با چادر چاقچور توی ميدون ژاله ، بچه در بغل، رفتند تو سينه ی تانگ و مسلسل، بهشون نگفتيد که اين چادر سنبل عقب افتادگيه! دست و پاگيره! بذاريدش کنار؟! خوب اينا همان مردم هستند! به کمک اينا خراب کرديد، خوب به کمک همين ها بايد بسازید ديگه! مهندس هستی؟! برای ساختن جامعه ات، کشورت، نقشه های عالی داری؟! خوب بايد بشينی و با معمار و بنا و کارگر همين مردم، با حوصله صحبت کنی! مگه توی دوران شاه، خودتونو برای نزديک شدن به مردم، به آب و آتش نمی زديد که بتوانيد با آنها يک ساعت حرف بزنيد؟! مگه وقتی با مردم حرف می زديد، خدا و پيغمرشان مسخره را می کرديد؟! خوب، حالا هم نبايد برويد توی سينه ی اعتقادات مردم. راهش اين است که شما ها، با همان بی دينی تون، مردم هم با همان دين و ديانتشون. بايد دست به دست همديگه بدهيم و اين مملکت خراب شده را بسازيم، نه آنکه همينجوری، بی خودی، سر هيچ و پوچ، خودتان را بيندازيد توی مسلخ؟!).
مانده ام که چه بگويم. سرم را پائين می اندازم. فکر می کنم. جواب سؤالش را پيدا کرده ام، اما دهانم باز نمی شود. لال شده ام. سرم را بالا می گيرم. با چشم های خيس، به من خيره شده است. اينبار، نگاهش، نگاهی خشم آگين است. در همان لحظه، در اتاق باز می شود و کسی به درون می آيد و من ازاتاق خارج می شوم.
نور از صحنه می رود.
پرده، بسته می شود.
تابلوی پنجم:
درون تاريکی نشسته ام و دارم می انديشم به رفيق قهرمانم و به آن رئيس حزب اللهی ای که پشت به من و رو به پنجره ايستاده بود و بر مرگ او می گريست و به نا قهرمانی همچون خود م که در مرگ رفيق قهرمانم سکوت کرده بودم وبرای آنکه به معنای آن سکوت های دردناکم دست پيدا کنم، به خلوت پناه می برم و کاغذ پشت کاغذ است که سياه می کنم، از دلايلی که نا قهرمان ها برای توجيه رفتارشان می آورند؛ از دلايلی که قهرمان ها، برای توجيه رفتارشان می آورند و... دليل و دليل و دليل ....تا می رسم به لحظه ای که در ناکجا آبادی از اين جهان، جلوی تلويزيون نشسته ام و خيره شده ام به برنامه ای که دارد از طريق ستلايت پخش می شود؛ برنامه ای که در سيمای جمهوری اسلامی به مناسبت دهه فجر ساخته شده است و هنرمندان چپ و راست قبل و بعد از انقلاب، ملی و مذهبی، پير و جوان، زن و مرد، مسلمان و غير مسلمان ، دوستانه درکنار هم نشسته اند و دوربين ، ضمن نشان دادن خوش و بش کردن های آنها با همديگر، گهگاهی هم روی کفش های سبز و سفيد و سرخ و بعضا ، رنگين کمان آنها زوم می کند و انگار دارد به من می گويد که: " ببين! خوب نگاه کن! راستکی است! نه تنها ، ديگر هيچ هنرمندی پا برهنه نيست ، بلکه همه ی کفش ها ، بروز و از بهترين برنددهای آن ينکه دنيا و....." که دوربين با شنيده شدن صدای اولين سخنران، به آهستگی از کفش ها عقب می کشد و بعد بالا می رود و سپس زوم می کند به چهره ی سخنرانی با کلاه شاپو و پرچم ايران که به جای عمامه با شلختگی دور آن بسته است و دارد می گويد: ( ... بلی؛ حضور اين جمع در تريبون آزادی ، نشان دهنده ی کم شدن فاصله ی ميان هنرمندان قبل و بعد از انقلاب است؛ هنرمندانی که در پروسه های مردن و متولد شدن های پياپی ، همديگر را خوب شناخته اند . يادم می آيد که در همان اوايل انقلاب، می خواستم کتاب هائی در باره ی خدا و انقلاب و پابرهنگان و مستضعفان اينطور چيزها ، به يکی از هنرمندان قبل از انقلاب بدهم که يکی از دوستان پا برهنه هنرمند پس از انقلاب تفنگ به دستم ، مخالفت می کرد و می گفت:" اين ها، اعتقادی به اينطور چيزها ندارند!" ولی ، من برای اينکه ثابت کنم که اشتباه می کند، آن کتاب ها را به آن هنرمند قبل از انقلاب دادم و اکنون هم همان هنرمند، اينجا ميان ما نشسته اند. و حضور ايشان در اين جمع امشب، مثل حضور يکی از روحانيون بزرگ می ماند که يک شبی برای ديدن يک شخصی ، در جمعی حاضرشدند که در آنجا همه گونه بساطی به راه بود! اما، ايشان در آن شب، در آن جمع ماندند و با آن شخص به گوشه ای رفتند و يکی دو ساعتی با هم خلوت کردند و ... بلی! همه فکر می کنند که روشنفکران و هنرمند ان پرهيز دارند از اعتقادات. و متدينين هم از بيان عقايد هنری و زيباشناسی و اينطور چيزها پرهيز دارند. نخير! اگر هنرمندان و روشنفکران، از تجربه ای معنوی که با خودشان دارند، صحبت نمی کنند، از اين می ترسند که دوستان ديگرشان به آنها حجمه کنند! و متدينين هم اگر در خلوتشان به صدای گوگوش يا ام کلثوم و يا دلکش گوش می کنند، به کسی آن را بيان نمی کنند ! بلی. ما، اگر فاصله ها را از ميان برداريم مثل الان که تا حدود زيادی برداشته ايم ، گمان می کنم که هرکدام بهره ای که می خواهيم از زندگی مان ببريم ، ببريم انشالله و ...." از ديدن چنان صحنه ای، اشک شوق در چشم هايم جمع می شود که در همان لحظه، صدای آن رفيق قهرمانم از فراسوها می آيد که فرياد می زند: " پس، آنهمه بگير و ببند؟! آنهمه زندانی؟! آنهمه اعدام؟! آنهمه تبعيدی؟! آنهمه جنگ؟! آنهمه شهيد؟! آنهمه معلول؟! آنهمه آواره ؟! آنهمه ...)
تاريکی؛
صدای رگبار مسلسل؛
سکوتی سنگين؛
صحنه، آرام آرام روشن می شود.
نوعی هنرمند ديگر تر قبل از انقلاب، آغشته به خون، به تيرکی با طناب بسته شده است. نور از صحنه می رود.
پرده بسته می شود.
تابلوی سوم:
پرده باز می شود.
صحنه، شمع آجين شده است و من در همان حال که در ميان تماشاگران نشسته ام، خودم را در صحنه هم می بينم : در واحد نمايش، در تئاتر شهر، در صدا و سيما، در مسجد سپهسالار، در حوزه ی هنر و انديشه ی اسلامی،. در حسينيه ی ارشاد و ... در هرکجا که مستضعف و پا برهنه ای باشد و علاقه ای به آموختن داشته باشد. مرحوم حسين پناهی، داوود ميرباقری ، مجيد مجيدی ، محمد رضا درويش، محسن مخملباف ها هم، بايد در جائی ميان همان مستضعفان وپا برهنه گان باشند. يکی از همان مستضعفان پا برهنه، از من می پرسد که: (به عقيده شما، تئاتر از کجا آمده است؟).
پاسخ می دهم که: (در اين باره، عقايد و نظريات مختلفی است که...).
نمی گذارد سخنم به پايان برسد. مشکوک به من خيره می شود و می گويد: ( من می خواهم نظر شخصی شما را بدانم!).
می گويم: ( نظر شخصی من، اين است که تئاترهم مثل همه ی چيزهای ديگر، از سوی طبيعت ، از سوی خدا، از سوی ..).
و بعد،پچپچه هائی و جاری شدن انرژی منفی و مثبتی که نامرئی است،اما احساس می شود، فضا را پر می کند؛ مثل همان انرژی ای که در زمان اجرای نمايشنامه،از سوی سالن به سوی صحنه،
و از سوی صحنه به سوی سالن،جريان می يابد.
درتقاطع همان انرژی های مثبت و منفی هستم که نمايشنامه ی براند ، اثرهنريک ايبسن را با آفيشی که روی آن نوشته شده است:" تا به پايان ثابت قدم باش. سازشکاری ، طريق شيطان است!" به کمک جمعی از هنرمندان قبل و بعد از انقلاب در تاتر شهر به روی صحنه می برم و وقتی براند فرياد می زند :" خدا محبت است!" به ناگهان، کوران می شود و شمع ها را خاموش می کند و در تاريکی، صدای افکار بعضی از آنها را می شنوم که دارند از خودشان می پرسند که اين کيست!:
مسلمان است؟!
کمونيست است؟!
شاهی است؟!
توده ای است؟!
مجاهد است؟!
چريک فدائی است؟!
ويا...؟!
تابلوی چهارم:
درون اتاقی در محل کارم، خيابان جام جم، ساختمان سيمای جمهوری اسلامی هستم. رئيس قسمت که از نيروهای انقلابی و مسلمان است، وارد اتاق می شود. به احترامش از جايم بر می خيزم و سلام و عليک می کنيم و دست که می دهد، بغض کرده می گويد: ( خبر را شنيديد؟!).
می گويم: ( کدام خبر؟).
می گويد: ( خبر اعدام!).
می گويم: ( اعدام چه کسی؟).
می گويد: ( اعدام رفيقت، اعدام ....).
قبلا، خبر را شنيده ام. ساکت نگاهش می کنم. روی از من می گرداند و می رود به طرف پنجره و به بيرون نگاه می کند. از تکان خوردن شانه هايش، می فهمم که دارد گريه می کند. برمی گردد به سوی من و می گويد: ( آخه چرا شماها متوجه شرايط نيستيد؟! قبل از انقلاب، با کشته شدن خودتون می خواستيد سکوت و بن بست سياسی رو بشکنيد و پيغام خودتونوبه گوش مردم برسونيد و بگوئيد که هستيد! آخه الان ديگه برای چی؟! الان که ديگه، هم مردم شما را می شناسند و هم بهتون احترام ميگذارند. مگه نمی خواستين که مردم بيدار بشوند و انقلاب کنند؟! خوب بيدار شدند. خوب انقلاب کردند. خوب انقلاب همينه ديگه! مردم بلند ميشن و دست به دست هم ميدن و يک ساختمونی رو که کج رفته بالا، خرابش می کنند. بعدش دست به دست هم ميدن و ميسازنش. مگه با کمک همين مردم ساختمون شاه رو خراب نکردين؟! چرا وقتی همين مردم الله اکبر می گفتند و خودشونو مينداختند جلوی مسلسل و تانگ، جلويشان را نگرفتيد و نگفتيد که خدائی وجود نداره؟! چرا وقتی که با چادر چاقچور توی ميدون ژاله ، بچه در بغل، رفتند تو سينه ی تانگ و مسلسل، بهشون نگفتيد که اين چادر سنبل عقب افتادگيه! دست و پاگيره! بذاريدش کنار؟! خوب اينا همان مردم هستند! به کمک اينا خراب کرديد، خوب به کمک همين ها بايد بسازید ديگه! مهندس هستی؟! برای ساختن جامعه ات، کشورت، نقشه های عالی داری؟! خوب بايد بشينی و با معمار و بنا و کارگر همين مردم، با حوصله صحبت کنی! مگه توی دوران شاه، خودتونو برای نزديک شدن به مردم، به آب و آتش نمی زديد که بتوانيد با آنها يک ساعت حرف بزنيد؟! مگه وقتی با مردم حرف می زديد، خدا و پيغمرشان مسخره را می کرديد؟! خوب، حالا هم نبايد برويد توی سينه ی اعتقادات مردم. راهش اين است که شما ها، با همان بی دينی تون، مردم هم با همان دين و ديانتشون. بايد دست به دست همديگه بدهيم و اين مملکت خراب شده را بسازيم، نه آنکه همينجوری، بی خودی، سر هيچ و پوچ، خودتان را بيندازيد توی مسلخ؟!).
مانده ام که چه بگويم. سرم را پائين می اندازم. فکر می کنم. جواب سؤالش را پيدا کرده ام، اما دهانم باز نمی شود. لال شده ام. سرم را بالا می گيرم. با چشم های خيس، به من خيره شده است. اينبار، نگاهش، نگاهی خشم آگين است. در همان لحظه، در اتاق باز می شود و کسی به درون می آيد و من ازاتاق خارج می شوم.
نور از صحنه می رود.
پرده، بسته می شود.
تابلوی پنجم:
درون تاريکی نشسته ام و دارم می انديشم به رفيق قهرمانم و به آن رئيس حزب اللهی ای که پشت به من و رو به پنجره ايستاده بود و بر مرگ او می گريست و به نا قهرمانی همچون خود م که در مرگ رفيق قهرمانم سکوت کرده بودم وبرای آنکه به معنای آن سکوت های دردناکم دست پيدا کنم، به خلوت پناه می برم و کاغذ پشت کاغذ است که سياه می کنم، از دلايلی که نا قهرمان ها برای توجيه رفتارشان می آورند؛ از دلايلی که قهرمان ها، برای توجيه رفتارشان می آورند و... دليل و دليل و دليل ....تا می رسم به لحظه ای که در ناکجا آبادی از اين جهان، جلوی تلويزيون نشسته ام و خيره شده ام به برنامه ای که دارد از طريق ستلايت پخش می شود؛ برنامه ای که در سيمای جمهوری اسلامی به مناسبت دهه فجر ساخته شده است و هنرمندان چپ و راست قبل و بعد از انقلاب، ملی و مذهبی، پير و جوان، زن و مرد، مسلمان و غير مسلمان ، دوستانه درکنار هم نشسته اند و دوربين ، ضمن نشان دادن خوش و بش کردن های آنها با همديگر، گهگاهی هم روی کفش های سبز و سفيد و سرخ و بعضا ، رنگين کمان آنها زوم می کند و انگار دارد به من می گويد که: " ببين! خوب نگاه کن! راستکی است! نه تنها ، ديگر هيچ هنرمندی پا برهنه نيست ، بلکه همه ی کفش ها ، بروز و از بهترين برنددهای آن ينکه دنيا و....." که دوربين با شنيده شدن صدای اولين سخنران، به آهستگی از کفش ها عقب می کشد و بعد بالا می رود و سپس زوم می کند به چهره ی سخنرانی با کلاه شاپو و پرچم ايران که به جای عمامه با شلختگی دور آن بسته است و دارد می گويد: ( ... بلی؛ حضور اين جمع در تريبون آزادی ، نشان دهنده ی کم شدن فاصله ی ميان هنرمندان قبل و بعد از انقلاب است؛ هنرمندانی که در پروسه های مردن و متولد شدن های پياپی ، همديگر را خوب شناخته اند . يادم می آيد که در همان اوايل انقلاب، می خواستم کتاب هائی در باره ی خدا و انقلاب و پابرهنگان و مستضعفان اينطور چيزها ، به يکی از هنرمندان قبل از انقلاب بدهم که يکی از دوستان پا برهنه هنرمند پس از انقلاب تفنگ به دستم ، مخالفت می کرد و می گفت:" اين ها، اعتقادی به اينطور چيزها ندارند!" ولی ، من برای اينکه ثابت کنم که اشتباه می کند، آن کتاب ها را به آن هنرمند قبل از انقلاب دادم و اکنون هم همان هنرمند، اينجا ميان ما نشسته اند. و حضور ايشان در اين جمع امشب، مثل حضور يکی از روحانيون بزرگ می ماند که يک شبی برای ديدن يک شخصی ، در جمعی حاضرشدند که در آنجا همه گونه بساطی به راه بود! اما، ايشان در آن شب، در آن جمع ماندند و با آن شخص به گوشه ای رفتند و يکی دو ساعتی با هم خلوت کردند و ... بلی! همه فکر می کنند که روشنفکران و هنرمند ان پرهيز دارند از اعتقادات. و متدينين هم از بيان عقايد هنری و زيباشناسی و اينطور چيزها پرهيز دارند. نخير! اگر هنرمندان و روشنفکران، از تجربه ای معنوی که با خودشان دارند، صحبت نمی کنند، از اين می ترسند که دوستان ديگرشان به آنها حجمه کنند! و متدينين هم اگر در خلوتشان به صدای گوگوش يا ام کلثوم و يا دلکش گوش می کنند، به کسی آن را بيان نمی کنند ! بلی. ما، اگر فاصله ها را از ميان برداريم مثل الان که تا حدود زيادی برداشته ايم ، گمان می کنم که هرکدام بهره ای که می خواهيم از زندگی مان ببريم ، ببريم انشالله و ...." از ديدن چنان صحنه ای، اشک شوق در چشم هايم جمع می شود که در همان لحظه، صدای آن رفيق قهرمانم از فراسوها می آيد که فرياد می زند: " پس، آنهمه بگير و ببند؟! آنهمه زندانی؟! آنهمه اعدام؟! آنهمه تبعيدی؟! آنهمه جنگ؟! آنهمه شهيد؟! آنهمه معلول؟! آنهمه آواره ؟! آنهمه ...)
سرم را به پشتی مبل، تکيه می دهم و چشم
هايم را می بندم و در خيال، دوباره باز می گردم به قبل از انقلاب و آن شبی که در
تاتری، نمايشنامه ی " در انتظار گودو"، در حال اجرا بود و يکی از رفقای
تاتری من ، در ميان تماشاگران، از جايش برخاست و رو به کارگردان نمايشنامه فرياد
زد و گفت: ( آقای کارگردان! توی اين وانفسای اجتماعی، وقت تئاتر پوچی نيست!).
البته، در آن شب – در واقعيت – دعوائی در نگرفت واجرای نمايشنامه ی " در انتظار گودو" ادامه پيدا کرد، اما برای رسيدن به پاسخ سؤالی که می خواهم مطرح کنم، اجازه بدهيد اينطور خيال کنيم که آن رفيق که در هيچ شرايطی تن به سکوت " سازش" نمی داد، در آن شب هم، به هيچ قيمتی نه تنها سر جای خودش نمی نشيند و نه تنها سالن را ترک نمی کند، بلکه خودش را به روی صحنه می رساند و فرياد می زند که:
در خيابان فرياد می زنم
در کارخانه فرياد می زنم
پشت ميله ها فرياد می زنم
در خانه فرياد می نويسم
روی ديوار فرياد می نويسم
فرياد می زنيم
و قلب خود را چون لخته ای خون بالا می آوريم.
و .... در آن ميان، طرفداران باالقوه ی اسلام و غرب و شرق که احتمالا در روی صحنه و پشت صحنه و يا ميان تماشاگران، حضور دارند هم، به روی صحنه می پرند و جنگ مغلوبه می شود و پرچم های "اسلام" ، "دموکراسی غربی" و " ديکتاتوری پرولتاريا"، سينه ی يکديگر را نشانه می روند و .... نهايتا، در آن شب، تاتر تعطيل می شود.
تابلوی ششم:
تماشاگران، تاتر را ترک کرده اند و پيرمرد مستخدم که در حال جارو کردن خرده شکسته های شيشه های در و پنجره ی تئاتر است، رو به همکار خودش می کند و می گويد: ( سر شب، به تو گفته بودم که بد يمن است! نگفته بودم؟! به تو گفته بودم که به دلم برات شده است که امشب اتفاقی می افتد! آخر، شب وفات اهل بيت که کسی تئاتر نمی گذارد! می گذارد؟!).
همکارش می گويد: ( کدوم اهل بيت! مگه نگفتی که شب وفات حضرت خديجه است؟!).
پيرمرد مستخدم می گويد: ( خب! مگه حضرت خديجه از اهل بيت نيست؟!).
همکارش می گويد: ( نه. چون اگر حضرت خديجه، از اهل بيت به حساب می آمد، دولت تعطيل رسمی اعلام می کرد).
تابلوی هفتم:
ديروقت همان شب است. پيرمرد مستخدم را می بينيم که از تاتر بيرون می آيد. حدود صد متری که دور می شود، خودش را به تاريکی می کشاند و اول، کراواتش را از گردنش بيرون می آورد و در جيبش می گذارد و بعد، استغفرالله استغفرالله گويان، سيگاری روشن می کند و راه می افتد که برود و سوار اتوبوس دو طبقه ای بشود که بعدا، از جاده ی قديم شميران، خور خور کنان بالا خواهد رفت و او را خواهد رساند به ايستگاهی در حدود حسينيه ی ارشاد.
تابلوی هشتم:
ما، در خيال، قبل از پيرمرد، خودمان را می رسانيم به حسينيه ی ارشاد و می بينيم که پسر پيرمرد به همراه چند نفر ديگر، از جمله يک طلبه ی جوان و يکی از کارگردانان پيشکسوت اداره ی تئاتر، مشغول تمرين نمايشنامه ی " حربن رياحی" هستند که پسر پيرمرد، با همياری و همکاری کارگردان پيشکسوت اداره ی تئاتر و طلبه ی جوان، بر اساس يک نسخه ی تعزيه ی قديمی، نوشته است.
وقتی که پيرمرد وارد حسينيه می شود، گروه تئتر حسينيه در حال استراحت هستند. پيرمرد پس از سلام و احوالپرسی و چاق و سلامتی کردن با همه، ماجرائی را که سر شب، در تاتر اتفاق افتاده است، برای آنها تعريف می کند. طلبه ی جوان، پس از شنيدن داستان، با ناراحتی می گويد: ( مگر شب وفات هم، تاتر باز است؟!).
پيرمرد، آهی می کشد و می گويد: ( ای حاجی آقا! کجايش را ديده ای! اين بی دين ها که شب وفات و مفات سرشان نمی شود!).
طلبه ی جوان می گويد: ( هر که با آل علی در افتاد، ورافتاد).
پسر پيرمرد می گويد: ( ز هر طرف که شود کشته، سود اسلام است).
کارگردان اداره ی تئتر، به فکر فرو می رود – فکری بد! فکر خوب!- نگويد؟! بگويد؟! ولی نمی گويد و از جايش بلند می شود و با صدائی که هم خوشحال است و هم بد حال، رو به بقيه می کند و می گويد: ( بسيار خوب! به تمرين ادامه می دهيم. نمايشنامه را، يکدفعه ی ديگر از اول می گيريم و تا آخرش می رويم).
پيرمرد به گوشه ای می رود و روی يکی از صندلی ها می نشيند و بازيگران هم می روند به روی صحنه و تمرين شروع می شود، تا... می رسند به آن قسمتی که " حر" ، کفش هايش را بر گردنش آويزان کرده است و افتان و خيزان، می رود به سوی يکی از بازيگران که صورت خودش را با پارچه ی سبز رنگی پوشانده است و نقش امام حسين"ع" را بازی می کند که در همان لحظه، پيرمرد به ياد گناهی می افتد که سر شب مرتکب شده است- گناه رفتن به تئاتر، در شب وفات حضرت خديجه – و پس از چند لحظه بگو مگوی درونی با خودش، به اين نتيجه می رسد که به هر حال، برای تفريح کردن که نبوده است، بلکه چاره ای نداشته است و اگر نمی رفته است، کارش را از دست می داده است و .... ناگهان، بغضش می ترکد و شروع می کند به های های گريه کردن و در همان حال، از خدا می خواهد که از سر تقصيراتش درگذرد و...
پسر پيرمرد و طلبه ی جوان و کارگردان اداره ی تئاتر و بازيگران هم که صدای های های گريه ی پيرمرد را می شنوند، هر کدام از ظن خودشان، يار او می شوند و از گريه های او، نتيجه می گيرند که اجرای نمايشنامه شان، اجرائی تاثير گذار، مردمی و موفق خواهد بود و....
البته، در آن شب – در واقعيت – دعوائی در نگرفت واجرای نمايشنامه ی " در انتظار گودو" ادامه پيدا کرد، اما برای رسيدن به پاسخ سؤالی که می خواهم مطرح کنم، اجازه بدهيد اينطور خيال کنيم که آن رفيق که در هيچ شرايطی تن به سکوت " سازش" نمی داد، در آن شب هم، به هيچ قيمتی نه تنها سر جای خودش نمی نشيند و نه تنها سالن را ترک نمی کند، بلکه خودش را به روی صحنه می رساند و فرياد می زند که:
در خيابان فرياد می زنم
در کارخانه فرياد می زنم
پشت ميله ها فرياد می زنم
در خانه فرياد می نويسم
روی ديوار فرياد می نويسم
فرياد می زنيم
و قلب خود را چون لخته ای خون بالا می آوريم.
و .... در آن ميان، طرفداران باالقوه ی اسلام و غرب و شرق که احتمالا در روی صحنه و پشت صحنه و يا ميان تماشاگران، حضور دارند هم، به روی صحنه می پرند و جنگ مغلوبه می شود و پرچم های "اسلام" ، "دموکراسی غربی" و " ديکتاتوری پرولتاريا"، سينه ی يکديگر را نشانه می روند و .... نهايتا، در آن شب، تاتر تعطيل می شود.
تابلوی ششم:
تماشاگران، تاتر را ترک کرده اند و پيرمرد مستخدم که در حال جارو کردن خرده شکسته های شيشه های در و پنجره ی تئاتر است، رو به همکار خودش می کند و می گويد: ( سر شب، به تو گفته بودم که بد يمن است! نگفته بودم؟! به تو گفته بودم که به دلم برات شده است که امشب اتفاقی می افتد! آخر، شب وفات اهل بيت که کسی تئاتر نمی گذارد! می گذارد؟!).
همکارش می گويد: ( کدوم اهل بيت! مگه نگفتی که شب وفات حضرت خديجه است؟!).
پيرمرد مستخدم می گويد: ( خب! مگه حضرت خديجه از اهل بيت نيست؟!).
همکارش می گويد: ( نه. چون اگر حضرت خديجه، از اهل بيت به حساب می آمد، دولت تعطيل رسمی اعلام می کرد).
تابلوی هفتم:
ديروقت همان شب است. پيرمرد مستخدم را می بينيم که از تاتر بيرون می آيد. حدود صد متری که دور می شود، خودش را به تاريکی می کشاند و اول، کراواتش را از گردنش بيرون می آورد و در جيبش می گذارد و بعد، استغفرالله استغفرالله گويان، سيگاری روشن می کند و راه می افتد که برود و سوار اتوبوس دو طبقه ای بشود که بعدا، از جاده ی قديم شميران، خور خور کنان بالا خواهد رفت و او را خواهد رساند به ايستگاهی در حدود حسينيه ی ارشاد.
تابلوی هشتم:
ما، در خيال، قبل از پيرمرد، خودمان را می رسانيم به حسينيه ی ارشاد و می بينيم که پسر پيرمرد به همراه چند نفر ديگر، از جمله يک طلبه ی جوان و يکی از کارگردانان پيشکسوت اداره ی تئاتر، مشغول تمرين نمايشنامه ی " حربن رياحی" هستند که پسر پيرمرد، با همياری و همکاری کارگردان پيشکسوت اداره ی تئاتر و طلبه ی جوان، بر اساس يک نسخه ی تعزيه ی قديمی، نوشته است.
وقتی که پيرمرد وارد حسينيه می شود، گروه تئتر حسينيه در حال استراحت هستند. پيرمرد پس از سلام و احوالپرسی و چاق و سلامتی کردن با همه، ماجرائی را که سر شب، در تاتر اتفاق افتاده است، برای آنها تعريف می کند. طلبه ی جوان، پس از شنيدن داستان، با ناراحتی می گويد: ( مگر شب وفات هم، تاتر باز است؟!).
پيرمرد، آهی می کشد و می گويد: ( ای حاجی آقا! کجايش را ديده ای! اين بی دين ها که شب وفات و مفات سرشان نمی شود!).
طلبه ی جوان می گويد: ( هر که با آل علی در افتاد، ورافتاد).
پسر پيرمرد می گويد: ( ز هر طرف که شود کشته، سود اسلام است).
کارگردان اداره ی تئتر، به فکر فرو می رود – فکری بد! فکر خوب!- نگويد؟! بگويد؟! ولی نمی گويد و از جايش بلند می شود و با صدائی که هم خوشحال است و هم بد حال، رو به بقيه می کند و می گويد: ( بسيار خوب! به تمرين ادامه می دهيم. نمايشنامه را، يکدفعه ی ديگر از اول می گيريم و تا آخرش می رويم).
پيرمرد به گوشه ای می رود و روی يکی از صندلی ها می نشيند و بازيگران هم می روند به روی صحنه و تمرين شروع می شود، تا... می رسند به آن قسمتی که " حر" ، کفش هايش را بر گردنش آويزان کرده است و افتان و خيزان، می رود به سوی يکی از بازيگران که صورت خودش را با پارچه ی سبز رنگی پوشانده است و نقش امام حسين"ع" را بازی می کند که در همان لحظه، پيرمرد به ياد گناهی می افتد که سر شب مرتکب شده است- گناه رفتن به تئاتر، در شب وفات حضرت خديجه – و پس از چند لحظه بگو مگوی درونی با خودش، به اين نتيجه می رسد که به هر حال، برای تفريح کردن که نبوده است، بلکه چاره ای نداشته است و اگر نمی رفته است، کارش را از دست می داده است و .... ناگهان، بغضش می ترکد و شروع می کند به های های گريه کردن و در همان حال، از خدا می خواهد که از سر تقصيراتش درگذرد و...
پسر پيرمرد و طلبه ی جوان و کارگردان اداره ی تئاتر و بازيگران هم که صدای های های گريه ی پيرمرد را می شنوند، هر کدام از ظن خودشان، يار او می شوند و از گريه های او، نتيجه می گيرند که اجرای نمايشنامه شان، اجرائی تاثير گذار، مردمی و موفق خواهد بود و....
چند سال پس از همان شب است که انقلاب می
شود و " گودو" می آيد! گودويی که آمده است، دو چهره دارد. در چهره ای،
آيت الله خمينی و در چهره ای، کارل مارکس است و... نمی دانم که آن جوان پابرهنه ی
پس از انقلاب که در تالار رودکی به روی صحنه پريده بود و تفننگش را رو به حضار گرفته بود و
گفته بود که: ( ... حالا ديگر نوبت ما است ...)، الان در کجا است؟!
اما می دانم که از آن لحظه به بعد، درذهن انقلاب، نطفه ی نوعی " هنر خودی" بسته شد که بعدها، در سايه ی همان تفنگ:
تفنگ او،
تفنگ شما،
تفنگ ايشان،
با خوردن همه ی هنرهای "غير خودی"، بزرگ و بزرگ تر شد و اگرچه سال ها است که خبر از آمدن قريب الوقوع " هنری بخصوص" ی می دهد، اما هنوز هم که هنوز است، چنان هنر بخصوصی، پای به عرصه ی وجود نگذاشته است.
اما می دانم که از آن لحظه به بعد، درذهن انقلاب، نطفه ی نوعی " هنر خودی" بسته شد که بعدها، در سايه ی همان تفنگ:
تفنگ او،
تفنگ شما،
تفنگ ايشان،
با خوردن همه ی هنرهای "غير خودی"، بزرگ و بزرگ تر شد و اگرچه سال ها است که خبر از آمدن قريب الوقوع " هنری بخصوص" ی می دهد، اما هنوز هم که هنوز است، چنان هنر بخصوصی، پای به عرصه ی وجود نگذاشته است.
